Voorzieningenrechter geeft Bijstandsbond gelijk: Amsterdam te streng bij kostendelersnorm

Persbericht 28-08-2015

Op 8 oktober zal de meervoudige kamer van de Rechtbank Amsterdam zich in minstens 4 rechtszaken bezig houden met de manier, waarop de kostendelersnorm door de gemeente Amsterdam op bijstandsgerechtigden wordt toegepast. Ondertussen is die norm al volop in discussie. Op 26-08-2015 heeft de Bijstandsbond een persbericht gepubliceerd, waarin gesteld werd dat de gemeente Amsterdam te streng is bij de beoordeling of er sprake is van een kostendelersnorm bij bijstandsgerechtigden. Hierover verschenen berichten in de pers.

http://www.parool.nl/parool/nl/30/ECONOMIE/article/detail/4129591/2015/08/26/Gemeente-benadeelt-onderhuurders-sterk-met-nieuwe-kostendelersnorm.dhtml

De wethouder werk en inkomen ontkende vervolgens dat de gemeente Amsterdam te streng is, strenger dan de wet voorschrijft. 'Wat de Bijstandsbond zegt is helemaal niet waar'.

http://www.at5.nl/artikelen/146624/wethouder_vliegenthart_regels_voor_minima_niet_strenger_in_amsterdam

Naar nu blijkt heeft de voorzieningenrechter al op 13 augustus een uitspraak gedaan, die ook op 26 augustus is gepubliceerd en waaruit blijkt dat de Bijstandsbond gelijk heeft. De wethouder had daarvan op de hoogte kunnen zijn. Wanneer er sprake is van een commerciele onderhuurrelatie is de kostendelersnorm niet van toepassing. De gemeente Amsterdam verbindt veel te strenge eisen aan de huurovereenkomst. Wordt niet aan die eisen voldaan, dan is volgens de gemeente de kostendelersnorm van toepassing. Wij zeggen: die strenge eisen zijn niet in overeenstemming met de wet. En de rechter zegt het nu ook.

http://uitspraken.rechtspraak.nl/inziendocument?id=ECLI%3ANL%3ARBAMS%3A2015%3A5503

Citaat: De voorzieningenrechter is van oordeel dat uit de bovenstaande passage uit de wetsgeschiedenis naar voren komt dat betrokkene een door hem gestelde zakelijke huurovereenkomst kan onderbouwen met bijvoorbeeld het overleggen van een individueel contract dan wel een commerciële overeenkomst. Het overleggen van bewijs heeft tot doel om vast te stellen of sprake is van een zakelijke huurrelatie en van een zakelijke (huur)relatie onderling. Gelet daarop brengt naar het oordeel van de voorzieningenrechter een redelijke wetsuitleg van 'schriftelijke overeenkomst' als bedoeld in artikel 22a, vierde lid, aanhef en onder c, van de Participatiewet met zich dat deze voorwaarde ruim moet worden uitgelegd. De voorzieningenrechter is van oordeel dat in het licht van deze bepaling voldoende is dat de overeenkomst en de commerciële prijs aan de hand van schriftelijke stukken, waaronder onder meer betalingsbewijzen, aannemelijk wordt gemaakt.

Gelet op het voorgaande kan verzoeker ook met andere schriftelijke stukken dan een schriftelijk huurovereenkomst aannemelijk maken dat hij een huurovereenkomst heeft gesloten. De voorzieningenrechter is in de onderhavige zaak van oordeel dat verzoeker door overlegging van het onder 3.2 genoemde vonnis, de verklaringen en betalingsoverzichten, genoegzaam aannemelijk heeft gemaakt dat sprake is van een zakelijke huurovereenkomst en van een commerciële prijs. De voorzieningenrechter neemt daarbij in aanmerking dat de kantonrechter in het vonnis heeft vastgesteld dat verzoeker op grond van de overeenkomst gebruik maakt van een woonkamer, een keuken en een slaapkamer en dat hij met andere bewoners een toilet en badkamer moet delen. Verder bestaat er geen grond voor het oordeel dat de maandelijkse huursom van € 640,- voor het gebruik van een dergelijke woonruimte in het commerciële verkeer niet gebruikelijk is. Verder blijkt uit de overgelegde verklaringen dat de huurprijs na aanvang van de huur in december 2007 in elk geval drie maal substantieel is verhoogd, waardoor ook is voldaan aan het vereiste van periodieke aanpassingen.

Bijstandsbond Amsterdam

info@bijstandsbond.org

Bijstandsbond nu ook bereikbaar via postmaster@bijstandsbond.amsterdam

De gemeente Amsterdam heeft de extensie .amsterdam gekocht. Dus nu hebben we in Nederland .nl, .amsterdam en ook nog .fr (Dat laatste voor de Friezen onder ons) Amsterdam adverteert met: van de creatieve ondernemer tot een havengigant; met een .amsterdam domein uit je je Amsterdamse trots en laat je zien dat je staat voor de creatieve, innovatieve en commerciele spirit van deze stad. Online creëren we een inspirerende plek met een eigen identiteit en grote aantrekkingskracht.

Commercieel had wel weggelaten mogen worden, want dat zijn we niet, en veel Amsterdammers en hun organisaties met ons ook niet, we zijn een niet-commerciele organisatie zonder winstoogmerk. Maar voor de rest kunnen wij ons wel vinden in die tekst. Het verheugt ons dan ook zeer, dat wij als bijstandsbond thans beschikken over de domeinnaam www.bijstandsbond.amsterdam U kunt ons voortaan ook bereiken onder email adres postmaster@bijstandsbond.amsterdam

met vriendelijke groet,

Bijstandsbond Amsterdam

Vereniging Bijstandsbond  Da Costakade 162 - 1053 XD Amsterdam

020-6898806/6181815 info@bijstandsbond.org - bijstbnd@xs4all.nl
 Website: http://www.bijstandsbond.org http://www.bijstandsbond.amsterdam postmaster@bijstandsbond.amsterdam Blog met oproepen en aankondigingen:
http://bijstandsbond.blogspot.nl Actiecomité Dwangarbeidnee: http://dwangarbeidnee.blogspot.nl
De geschiedenis van de Participatiewet: http://participatiewet.blogspot.nl
Dagelijks nieuws: http://overlevingsgids.blogspot.nl Website met tips en trucs voor de minima om te
overleven: http://overlevingsgids.net Van de overlevingsgids is een app voor android telefoons
die u kunt downloaden in Google Play Store. Trefwoord overlevingsgids. Facebook:
https://www.facebook.com/Bijstandsbond Twitter: @bijstbond en @dwangarbeidnee en
@overlevingsgids U kunt lid worden voor 17 euro per jaar. Giro: IBAN NL22 INGB 0004 5548 41

Kostendelersnorm. Teleurstellende reactie wethouder A'dam

Teleurstellende reactie van de wethouder werk en inkomen in Amsterdam

Naar aanleiding van de publiciteit over de kostendelersnorm (oa in het parool ) en hoe die wordt toegepast in amsterdam bereiken de bijstandsbond veel vragen. De wethouder zegt zich niet in onze signalen te herkennen. De nieuwe regels voor mensen met een uitkering worden helemaal niet strenger toegepast in Amsterdam, zegt hij. Zo heeft de gemeente geen extra regels opgesteld en is er ook geen minimum huurbedrag vastgelegd.
De Bijstandsbond zou maar wat uit haar duim zuigen. "De Kostendelersnorm maakt het leven voor veel mensen moeilijker. Dat heb ik ook verteld aan staatssecretaris Klijnsma. Tegelijk moet Amsterdam zich wel aan de wet houden. Wij zijn daarbij helemaal niet strenger dan anderen", zegt hij.

"Amsterdam heeft géén extra regels opgesteld. Sterker nog, wij hebben ook niet zoals bijvoorbeeld Rotterdam wel heeft gedaan, een minimum huurbedrag vastgelegd. Dat geeft ons de kans om ook bij een lage huur te kunnen oordelen dat het toch om commerciële huur gaat", aldus de wethouder. De kostendelersnorm heeft echter in Amsterdam voorzover wij weten, na 1 juli geleid tot een hausse aan bezwaarschriften tegen het toepassen van de kostendelersnorm. Kort gezegd komt het op het volgende neer. Personen met een commerciele onderhuurrelatie worden uitgesloten van de kostendelersnorm. Die is niet op hen van toepassing. Voor de beoordeling of sprake is van commerciele onderhuur kent de wet twee criteria:
1. Een schriftelijke huurovereenkomst
2. De betaling van een commerciele huur

Verder niks.

Het blijkt in de werkvoorschriften hoe amsterdam dat uitwerkt, zodanig, dat veel mensen die een commerciele onderhuur betalen toch een kostendelersnorm krijgen toegepast omdat ze niet aan de zware voorwaarden -extra zwaar- kunnen voldoen. (artikelen 5.8.1.2) http://www.amsterdam.nl/beleidwerkeninkomen/5-normen-verlagingen/
Amsterdam stelt 14 eisen aan de schriftelijke huurovereenkomst. Wordt daar niet aan voldaan, dan toch een kostendelersnorm. Bijvoorbeeld: is er geen sprake van jaarlijkse indexering? Kostendelersnorm van toepassing. De huur moet perse via de bank worden overgemaakt en je moet perse betalen via de bank. Dat eist de wet niet. Wij ervaren dat bij de bepaling die de wethouder noemt- er is geen ondergens vastgesteld- of er sprake is van commerciele huur er sprake is van volstrekte willekeur. Er komen mensen op het spreekuur, die een verklaring hebben van de huurcommissie dat de huur juist is vastgesteld. Gemeente oordeelt: geen commerciele huur. Kostendelersnorm van toepassing.

Het gehuurde moet in de overeenkomst tot in het absurde worden omschreven. Wat heeft de gemeente ermee te maken of huisdieren wel of niet zijn toegestaan? Wat heeft de gemeente ermee te maken wie wat schoonmaakt? Wat heeft de gemeente ermee te maken of de kamer wel of niet afsluitbaar is? Etc. Voldoet de schriftelijke huurovereenkomst niet aan de 14 uitgebreide voorwaarden, kostendelersnorm van toepassing. Maar nu komt het: bij de 14 voorwaarden staat: In een schriftelijke overeenkomst kunnen de volgende punten staan (geen limitatieve opsomming). Sic, geen limitatieve opsomming. Dus het is de volstrekte willekeur van de klantmanager die alles bepaalt en sommigen leggen op alle slakken zout. De meesten beschouwen de 14 voorwaarden als noodzakelijk, anders kostendelersnorm. Regel die zij altijd toepassen is: geen indexering, kostendelersnorm. Niet per bank betaald kostendelersnorm. Dat eist de wet niet.

met vriendelijke groet,

Piet van der Lende

Opmerking over het gedoe met openheid bij de ttip onderhandelingen

Het schijnt dat parlementariers uit verschillende landen en van het
Europese parlement protesteren tegen het feit, dat ze geen toegang meer
hebben tot geheime stukken over de TTIP-onderhandelingen. Er is gedoe
over welke documenten wel en niet toegankelijk zijn en hoe.
http://www.rtlnieuws.nl/economie/home/tweede-kamer-geen-toegang-meer-tot-ttip-documenten
Op oa facebook protesten van: de democratie wordt afgeschaft.
Democratie? Ik vraag mij af: in toenemende mate worden allerlei geheime
rapporten geproduceerd zowel op gemeentelijk niveau als op hogere
niveau's die door het bestuur en het ambtelijk apparaat worden gedeeld
met de volksvertegenwoordigers, maar waar pers en burger geen inzicht in
krijgen. De volksvertegenwoordigers, die namens ons het bestuur moeten
controleren, ontvangen die geheime informatie soms in besloten
vergaderingen van Tweede Kamer of gemeenteraad. En politieke
vertegenwoordigers van links tot rechts gaan daar gretig op in. Ze
beloven die kiezer niet te zullen inlichten. Dat speelt uit mijn eigen
ervaring onder andere bij de reintegratie in Amsterdam. Er wordt een
reeks van rapporten over misstanden in de reintegratie-industrie in
Amsterdam geproduceerd, waar de burger geen inzage in krijgt en de
gemeenteraad of commissies daarvan vergaderen daar in besloten
vergaderingen over. Er komt niets van naar buiten. Als burger en zeker
als belangenbehartiger wordt je volkomen op het verkeerde been gezet. Je
kunt de volksvertegenwoordigers niet meer vertrouwen, ook niet die van
links. Die meedoen aan acties bijvoorbeeld of waarmee je gesprekken
voert. Ze beschikken ten aanzien van het onderwerp over structurele
informatie, waarover de actievoerders niet beschikken. Je weet nooit op
basis van wat voor overwegingen je wel of niet wordt gesteund, en welke
argumenten je moet gebruiken om je belangen te verdedigen. En hoe die
argumenten in het plaatje van dilemma's die er soms zijn passen.
Misschien zijn er allang (mondelinge) geheime compromissen gesloten
terwijl jij aan het actievoeren of aan het praten bent. Ik zeg tegen de
parlementariers: als die stukken die je wilt inzien supergeheim zijn en
je ze niet mag delen dan zou ik ze niet eens willen hebben. De
democratie is allang afgeschaft.

Piet van der Lende

Gemeente Amsterdam extra streng met de kostendelersnorm

Rapportage spreekuur Bijstandsbond Amsterdam. De kostendelersnorm

Duizenden bijstandsgerechtigden in Amsterdam ervaren een forse achteruitgang in hun toch al karige inkomen door gemeentelijk en rijksbeleid.

Wij ervaren op het spreekuur dat mensen die hun ouders verzorgen en een bijstandsuitkering hebben maar die verder zelfstandig wonen en dus niet onder de kostendelersnorm vallen, of mensen die een uitkering aanvragen en zelfstandig wonen soms onder druk worden gezet zich bij hun ouders te laten inschrijven. De kostendelersnorm is dan van toepassing en de gemeente kan geld besparen. Iemand kan in dit soort situaties dakloos worden als mantelzorger omdat als hij zich inschrijft bij zijn ouders hij of zij niet in de eigen woning kan blijven wonen en hij/zij misschien het eigen huis kwijt is. Bijvoorbeeld voor de huursubsidie is het noodzakelijk dat je woont op het betreffende adres. Je krijgt dus geen huurtoeslag meer, en je moet van je met kostendelersnorm gekorte uitkering bijvoorbeeld 550 euro huur ophoesten als je de woning aanhoudt. Een onmogelijke opgave. Dus ben je gedwongen de eigen woning op te zeggen en wordt je als de ouders overlijden dakloos. Wij vinden dit een onrechtvaardige ontwikkeling. Als een mantelzorger een eigen woning heeft, waar verder niemand woont, en hij verzorgt zijn ouders, dan mag hij niet worden gedwongen zich in te schrijven bij zijn ouders.

Maar er zijn in Amsterdam meer problemen met de kostendelersnorm die zeer streng wordt toegepast. Cruciaal hier is of er sprake is van een commerciele onderhuurrelatie. Als die er is dan geldt de kostendelersnorm niet. De gemeente Amsterdam verbindt op eigen houtje, strenger dan de wet, allerlei voorwaarden aan de beoordeling of sprake is van onderhuur. Er moet sprake zijn van indexering (jaarlijkse verhoging van de huur overeenkomstig de prijsontwikkeling). De huur moet per bank betaald worden. En er moet een zeer uitgebreide en absurde omschrijving zijn van het gehuurde en de rechten en plichten die eraan verbonden zijn, zoals een bepaling van het gebruik van gemeenschappelijke ruimten en douche en toilet, of bezoek en loges zijn toegestaan, etc. Op ons spreekuur komen wekelijks mensen die juridische procedures moeten beginnen omdat ze onmogelijk aan de strenge voorwaarden van de gemeente kunnen voldoen. En waarbij dan wordt gezegd: de kostendelersnorm is op u van toepassing. Geen indexering van de huur de afgelopen jaren? Kostendelersnorm. Terwijl die mensen gewoon een kamer huren en toch onderhuurder zijn.

Neem het voorbeeld van mevrouw E.F, alleenstaande moeder met twee jonge kinderen, die een grote kamer huurt bij derden. De huurovereenkomst voldoet niet aan de voorwaarden van de gemeente Amsterdam en de verhuurder wil niet meewerken aan een nieuw huurcontract. De kostendelersnorm is van toepassing, immers zij zou de kosten met nog twee anderen, de verhuurder en zijn vrouw kunnen delen. In de praktijk betaalt zij 350 euro huur, van het kunnen delen van kosten is geen sprake, maar omdat de huurovereenkomst volgens de gemeente niet aan de voorwaarden voldoet, zal zij met twee jonge kinderen moeten leven van 594,80 euro per maand.

In het verleden werd bij de vaststelling van de uitkering ook genoegen genomen met een verklaring van de hoofdbewoner, waarom nu niet?

Maar er is ook in een ander opzicht een aanzienlijke verslechtering: voor de invoering van de participatiewet was het zo, dat als je als bijstandsgerechtigde een kamer onderverhuurde, dan werd je standaard 10% gekort op je uitkering, de rest mocht je houden. Rekenvoorbeeld: je vraagt 350 euro huur, je wordt 10% gekort, dus ongeveer 100 euro, je hebt nog extra stookkosten en zo, dus je houdt misschien 200 euro over die je mag houden. Maar nu hebben alle bijstandsgerechtigden die een kamer onderverhuren een brief gekregen volgens een nieuwe berekeningssysteem. De norm is niet meer dat de gemeente een toeslag van 20% mag varieren en dat de basisnorm 50% is. Iedereen heeft nu als alleenstaande een basisnorm van 70%. Nu zegt de gemeente in die brief: je mag voortaan van je kamerhuur standaard maar 67 euro houden. Voor de rest moet je alles inleveren. Dus al die kamerverhuurders, die legaal een kamer verhuurden, gaan er fors op achteruit. Ze gaan nu bij de kamerschaarste in amsterdam hun huurder opzeggen of zwart laten uitbetalen (fraude). Meegerekend met de kostendelersnorm gaan zo duizenden bijstandsgerechtigden er per 1 juli honderden euro's op achteruit.

--   Vereniging Bijstandsbond  Da Costakade 162 - 1053 XD Amsterdam  020-6898806/6181815  info@bijstandsbond.org - bijstbnd@xs4all.nl  Website: http://www.bijstandsbond.org  Blog met oproepen en aankondigingen: http://bijstandsbond.blogspot.nl  Actiecomité Dwangarbeidnee: http://dwangarbeidnee.blogspot.nl  De geschiedenis van de Participatiewet: http://participatiewet.blogspot.nl  Dagelijks nieuws: http://overlevingsgids.blogspot.nl  Website met tips en trucs voor de minima om te overleven: http://overlevingsgids.net  Van de overlevingsgids is een app voor android telefoons die u kunt downloaden in Google Play Store. Trefwoord overlevingsgids.   Facebook: https://www.facebook.com/Bijstandsbond  Twitter: @bijstbond en @dwangarbeidnee en @overlevingsgids  U kunt lid worden voor 17 euro per jaar.   Giro: IBAN NL22 INGB 0004 5548 41

Bijstandsbond Rotterdam in oprichting

De Bijstandsbond Amsterdam ondersteunt in 2016 al veertig jaar mensen met een minimuminkomen. Voornamelijk in Amsterdam, waar de bond gevestigd is, maar er bellen en mailen mensen uit het hele land en wij doen ook rechtszaken voor mensen uit het land. Af en toe bezoeken bij buiten Amsterdam ook mensen. Wij hebben een spreekuur op dinsdag en donderdag van 11.00 uur tot 16.00 uur. Samen met anderen, oa de FNV voeren wij acties, oa tegen het werken zonder loon. In Amsterdam hebben wij daarvoor het samenwerkingsverband actiecomite dwangarbeidnee opgericht. De Bijstandsbond Amsterdam is een vereniging met leden zonder winstoogmerk.

Het verheugd ons zeer, dat de voorbereidingen in volle gang zijn om ook in Rotterdam een Bijstandsbond op te richten, de Bijstandsbond Rotterdam. Dit volgens dezelfde formule als de Bijstandsbond Amsterdam. De welkomstpagina is inmiddels bereikbaar:www.bijstandsbondrotterdam.nl

Het bijbehorende e-mailadres is: info@bijstandsbondrotterdam.nl

Help ons de Bijstandsbond Rotterdam meer bekendheid te geven zodat veel mensen lid worden en de Bijstandsbond Rotterdam gaan steunen. Er zijn ook meer vrijwilligers/kaderleden nodig. Wij nodigen dan ook iedereen uit om mensen in je eigen netwerk op de hoogte te stellen. Daarvoor is tevens een digitale flyer gemaakt. De flyer in pdf en de flyer in jpg. Deze mag ook online gepost worden, of laat gewoon het websiteadres achter op reactieformulieren van betreffende sites en forums. Er wordt nog aan een uitgebreidere fysieke flyer gewerkt, waarop ook meer tekst met een statement zal komen

Wetenschappers leggen opnieuw misstanden in de Amsterdamse reintegratieindustrie bloot

Dit is een voorlopige reactie op het rapport “Door de bomen het bos weer zien”, een onderzoek van de wetenschappers Rob van Eijbergen en Leo Huberts naar het reilen en zeilen van stichting Herstelling in verband met “de integriteitsschendingen” in de Amsterdamse reïntegratie-industrie. Het rapport was al in juni klaar, maar is nu pas door de gemeente Amsterdam gepubliceerd. Want de lokale politici moesten eerst nadenken over een reactie op het rapport en over een inventarisatie van te nemen maatregelen. Mijn reactie is voorlopig, omdat veel andere mensen van de Bijstandsbond en het actiecomité Dwangarbeid Nee, waarin ook Doorbraak meedoet, op vakantie zijn. Gezamenlijk overleg over een definitieve reactie kan daarom pas later plaatsvinden. Bovendien moeten we het doorwrochte rapport eerst goed bestuderen om een definitief oordeel te kunnen geven. Maar een voorlopige indruk wil ik jullie niet onthouden.

Dwangarbeid

De Amsterdamse SP-wethouder Arjen Vliegenthart heeft de hoogleraren Huberts en Van Eijbergen gevraagd om een rapport uit te brengen met adviezen naar aanleiding van een eerder onderzoek naar misstanden bij het reïntegratietraject in het Amsterdamse Bos van stichting Herstelling Werk en Uitvoering. Dat onderzoek werd uitgevoerd door het Bureau Integriteit van de gemeente. Naar aanleiding van dat onderzoek werd het traject beëindigd. Uit het rapport van de hoogleraren blijkt dat er met de Amsterdamse reïntegratietrajecten veel mis is. De wetenschappers distantiëren zich weliswaar van de term “dwangarbeid” die wij hanteren, maar constateren vervolgens veel knelpunten. Naar nu blijkt, is naar aanleiding daarvan ook het reïntegratieproject van Het Groenteschip “preventief” gesloten. De hoogleraren lijken daarbij een beetje op twee gedachten te hinken. Enerzijds constateren ze dat er met de persoonlijke integriteit van de meeste medewerkers niets mis is, en dat de ambtenaren gemotiveerd, oprecht en met veel passie en idealen hun werk doen. Anderzijds wordt er gesproken over een “gesloten familiecultuur”. In het rapport wordt het reilen en zeilen van de reïntegratietak van de gemeente Amsterdam uitgebreid geanalyseerd. Oplossingen worden gezocht in het verbeteren van de organisatie, waarbij weer naar voren komt dat de voormalige Dienst Werk en Inkomen als geheel, ja eigenlijk de gehele gemeentelijke organisatie, veel te weinig open staat voor klachten van burgers over door hen gesignaleerde misstanden. Naar aanleiding daarvan gaat het gemeentebestuur voortaan ook de gemeentesecretaris inschakelen om verbeteringen te bewerkstelligen. In het algemeen is de redenering dat de medewerkers wel integer zijn, maar dat de kwaliteit van de organisatie te wensen overlaat, waardoor zogenaamd ongewild misstanden als in het Amsterdamse Bos toch kunnen voorkomen. De hoogleraren waarschuwen er alvast voor dat die misstanden met de huidige organisatie ook in de toekomst weer kunnen voorkomen.

Rechteloosheid

Tijdens hun onderzoek waren de hoogleraren er verbaasd over dat veel misstanden al jaren geleden aan de orde zijn gesteld, en dat daar in de politiek en de ambtelijke organisatie niets mee is gedaan. Dat was ook al geconstateerd in het rapport van het Bureau Integriteit naar aanleiding waarvan het gemeentebestuur in een reactie erkende dat het fout was dat de gemeente er te weinig op had gereageerd. Men wil dat nu anders gaan doen. De grote vraag is of de oplossingsrichting van organisatorische veranderingen voldoende soelaas biedt. Een groot deel van het rapport van de hoogleraren gaat over verbeteringen in de organisatie. Zoals al opgemerkt, nemen de wetenschappers afstand van het begrip “dwangarbeid”. Wat wij met het naar voren brengen van dit begrip hebben willen benadrukken, is de rechteloosheid van de bijstandsgerechtigden die met behoud van uitkering werken. Het arbeidsrecht is niet van toepassing, dwangarbeiders verdienen geen loon, ze hebben wel veel plichten en moeten opdrachten vervullen op straffe van sancties of zelfs stopzetting van hun uitkering. Ze hebben dus geen keuze. Velen doen zinloos, repeterend eenvoudig werk ver beneden hun niveau en zonder perspectief. Het is volgens Dwangarbeid Nee en de Bijstandsbond niet alleen de ambtelijke organisatie of de ambivalentie van het reïntegratiebeleid, maar juist de rechteloosheid van de bijstandsgerechtigden die tot misstanden leidt en waardoor ze zich moeilijk kunnen verdedigen. Daarbij valt op te merken dat juist mensen die zich moeilijk kunnen verdedigen, er door persoonlijke omstandigheden of vaardigheden aan onderdoor gaan.

Meer in zijn algemeenheid doet zich de vraag voor of het huidige overheidsbeleid, waarbij men spreekt over individueel maatwerk en waarbij men zwijgt over collectieve rechten, niet altijd leidt tot een reeks misstanden die sowieso niet kunnen worden voorkomen. Die vraag wordt des te dringender, als het waar is, zoals de hoogleraren constateren, dat medewerkers wel van goede wil kunnen zijn, maar er toch misstanden kunnen voorkomen op organisatorische gronden. Afbraak van de sociale zekerheid, afschaffing van het begrip “passende arbeid” en vervanging ervan door het begrip “gangbare arbeid”, waarbij alles voor iedereen “passend” is, afschaffing van collectieve regelingen waar baanlozen een beroep op kunnen doen als ze voldoet aan de voorwaarden, invoering van “de tegenprestatie”, omgekeerde bewijslast, en andere plichten van bijstandsgerechtigden waarbij alles individueel wordt beoordeeld, dat allemaal leidt tot onrecht, willekeur en eenzijdige afhankelijkheid van de veronderstelde goede wil van de almachtige klantmanagers. Daarbij geldt ook nog dat die individuele goede wil, als die al aanwezig is, om zeep geholpen wordt in een organisatie waarin zich allerlei voor baanlozen nadelige groepsprocessen afspelen.

Reïficatie

Het onderzoek dat het gemeentebestuur nu aankondigt naar de uitgangspunten van het reïntegratiebeleid zal zeker ook betrekking moeten hebben op de rechten van baanlozen, zodat die zich kunnen verdedigen tegen onrecht, willekeur en onheuse bejegening. En dat onderzoek zal zich er ook op moeten richten om allerlei maatregelen die de rechteloosheid en het misbruik in de hand werken, juist niet in te voeren of weer in te trekken, zoals bijvoorbeeld het verplichte werken met behoud van uitkering op straffe van sancties, de dwangarbeid dus. Tegelijk mag de analyse van de hoogleraren geen excuus zijn om de redenering op te hangen dat niemand binnen het gemeentelijke apparaat verantwoordelijk zou zijn. De analyse en het sociologische inzicht dat organisatiecultuur en groepsprocessen hun eigen wetmatigheden kennen en niet zonder meer zijn terug te voeren op het denken en handelen van individuen, mag niet leiden tot reïficatie, dat wil zeggen: het toekennen van menselijke eigenschappen aan organisaties. Organisaties kunnen niet denken en op basis daarvan handelen. Het zijn immers altijd de mensen die dat doen. Ook al zouden individuele ambtenaren integer zijn en ook al zouden ze kritiek hebben op de organisatie en het beleid, dan nog zijn ze er medeverantwoordelijk voor, als ze eraan meewerken.

Piet van der Lende

Zie de onderzoeksrapporten en een reactie van het gemeentebestuur